تفاوت میان BaaS و BaaP چیست؟
نوآوری‌های ارائه‌شده در حوزه بانکی، پس از ظهور و بروز مفهوم بانکداری باز، شکل جدیدتری به خود گرفت. به گونه‌ای که هر روز یک اصطلاح جدید به بازار یا صنعتی خاص معرفی می‌شود که ممکن است تنها در یک کلمه تفاوت داشته باشند اما در معنی و رویکرد، کاملا متفاوت هستند؛ BaaS و BaaP یک مثال از بی‌نهایت مثالی است که می‌توان در این خصوص به میان آورد.
BaaS یا Banking as a Service نوعی از مدل کسب و کاری است که در آن شرکت‌های ثالث ارائه‌دهنده خدمات بانکی، با داشتن اجازه دسترسی به اطلاعات بانکی، سرویس‌های پیشرفته‌ای را طراحی می‌کنند و توسعه می‌دهند تا کسب و کارها بتوانند از منافع آن‌ها استفاده کنند.
BaaP یا Banking as a Platform نیز نوع دیگری از ارائه خدمات بانکی است با این تفاوت که شرکت‌های ثالث این خدمات را به بانک‌ها می‌دهند تا در نهایت در اختیار مشتریانشان قرار گیرد.
روشی نوین در ارائه خدمات بانکی
در دهه‌های اخیر بانک‌ها نقش مهمی در زندگی فردی و اجتماعی افراد ایفا کرده‌اند؛ ردپای این نقش مهم را می‌توان به هنگام خرید کالا مانند خودرو، مسکن و حتی در زمان ازدواج (به صورت اعطای وام و تسهیلات و….) مشاهده کرد. البته که طی یک دهه اخیر حضور بانک‌ها و سرویس‌های بانکی در زندگی افراد تغییرات محسوسی داشته و شکل و شمایل آن با گذشته تفاوت کرده؛ به گونه‌ای که می‌توان ادعا کرد درهم‌تنیدگی بانک‌ها با زندگی افراد بیشتر نیز شده که مهمترین دلیل آن فراگیر شدن استفاده از تلفن همراه هوشمند همچنین افزایش تعداد شرکت‌های فین‌تکی است. این موارد در نهایت به
با بانکداری باز، بانک‌ها توانمندتر شدند که این توانمندی به سایر بخش‌های اقتصادی نیز وارد شد. با این کار، آن‌ها دیگر ارائه دهندگان خدمات بانکی مانند وام و تسهیلات نبودند، بلکه به اهرمی برای عرضه سرویس‌های بانکی پیشرفته‌تر تبدیل شدند که با خود امنیت و اطمینان بیشتری به مناسبات بانکی وارد کرد؛ این مناسبات می‌توانددر جهت به اشتراک‌گذاری داده‌های بانکی باشد و حتی به صورت ارائه سرویس‌های پیشرفته‌تر پرداخت. این امر نقش بانک‌ها را در زندگی روزمره افراد بیشتر و بیشتر کرد؛ توسعه دو مدل BaaS و BaaP، همان اهرم نامرئی بالا بردن تاثیر و نقش بانک‌ها در زندگی روزمره است که در آینده‌ای نه چندان دور بیشتر از آن‌ها خواهیم شنید.
BaaS چیست؟
Banking as a Service یک مدل همکاری است که در چارچوب آن بانک‌ها با تکیه بر توان فنی این شرکت‌ها، نسبت به پیاده‌سازی و توسعه سرویس‌های پیشرفته بانکی و مالی اقدام می‌کنند. در واقع با BaaS بانک‌ها علاوه بر کاهش زمان واکنش به تغییر سلیقه مشتریانشان، میتوانند سرویس‌های مالی آنلاین را توسعه داده و محصولات شخصی‌سازی شده نیز به مشتریان ارائه دهند. برآیند این موارد نیز ارائه راهکارهای هوشمند به بازارهای مالی و سرمایه‌ای و به صورت کلی هر بازاری است که در آن نیاز به رویکردها و ابزارهای هوشمند مالی و بانکی وجود دارد.
اعطای وام‌های خرد فوری، BNPL، مدیریت حساب‌ها، صدور انواع کارت‌های اعتباری و نقدی، دایرکت دبیت و… از جمله موارد موفق همکاری میان شرکت‌های ارائه‌دهنده زیرساخت‌های فنی و بانک‌هاست.
مثال‌هایی از BaaS در زندگی روزمره
اعطای کارت نقدی به کاربران شرکت‌های سرمایه‌ای،سرمایه‌گذاری یا سبدگردان‌ها، یکی از مثال‌هایی است که به‌واسطه مدل BaaS ممکن شده است؛ کاربران با داشتن کارت‌های نقدی شخصی‌سازی شده که به یک حساب بانکی متصل است، میتوانند خریدهای خود را انجام دهند.
اعطای وام یا بیمه سفر توسط پلتفرم‌های فروش تور و خدمات مسافرتی نیز از دیگر نمونه‌های BaaS در زندگی روزمره افراد است؛ این پلتفرم‌ها با واریز وام به حساب کاربری یا کیف پول الکترونیک آن‌ها، علاوه بر اینکه «هزینه‌کرد» آن را مدیریت می‌کنند، در نهایت میتوانند بازپرداخت آن را برای کاربرانش تسهیل و راحت کنند.
BaaP چیست؟
Banking as a Platform نیز به مانند BaaS یک مدل همکاری است اما در جهت مخالف؛ BaaS ارائه خدمات بانکی به کسب و کارهای غیربانکی را سهولت می‌بخشد اما BaaP این امکان را به کسب و کارها غیربانکی (شرکت‌های ثالث) می‌دهد که به موسسات مالی و بانک‌ها، خدمات و سرویس‌های پیشرفته ارائه دهند تا در اختیار مشتریانشان قرار گیرد.
تفاوتی ندارد این خدمت اضافه کردن پرتفوی جدید به سبد کاربران یا یک ربات برای پاسخگویی به نیاز مشتریان باشد. چرا که هر دو توسط یک شرکت فین‌تکی ایجاد و توسعه داده شده است.
مزیت‌های BaaP
بانکداری به مانند پلتفرم مزیت‌های زیادی را برای شبکه بانکی و مشتریان آن ایجاد می‌کنند که دسترسی به محصولات بهتر و شخصی‌سازی‌شده‌تر بانکی، صرفه‌جویی در هزینه‌های راه‌اندازی و توسعه سرویس‌ها توسط بانک‌ها همچنین ارتقا تجربه کاربری مشتریان از جمله آن‌هاست.
مثال BaaP در فرآیندهای بانکی
ادغام فرآیندهای KYC یا Know your business با AML یا Anti-Money Laundering در یک بسته و ارائه آن به بانک‌ها و نئوبانک‌ها یک نمونه از کارکرد BaaP است؛ با این بسته عمده تمرکز بانک‌ها نه بر شناخت و یا تایید هویت مشتریان که بر ارائه سرویس‌های دقیق‌تر و بهتر به آن‌هاست.
اطمینان‌بخشی با سرویس‌های جیبیت
جیبیت به منظور توانمندسازی کسب و کارها همچنین کمک به ارتقا جایگاه آن‌ها در بازار یا صنعت هدف، اقدام به ارائه سرویس‌هایی می‌کند که علاوه بر پوشش نیاز بازار، بتواند راهکاری برای بهبود تجربه کاربری نیز باشد. سرویس‌های استعلامی یکی از مهمترین سبد سرویس برای کسب و کارها محسوب می‌شود که با اتکا به آن میتوانند مشتریان یا کاربران خود را به خوبی شناسایی کرده و سرویس‌های بانکی را با اطمینان خاطر بیشتری به آن‌ها ارائه دهند.