چالش‌های احراز هویت در فینتک و بانکداری چیست و چه راهکارهای دارد؟

در دنیایی که هر لحظه‌اش با فناوری درهم‌تنیده است و هر کلیک می‌تواند مسیری نو در فضای مجازی باز کند، حفاظت از اطلاعات حساس اهمیتی حیاتی پیدا کرده است. درست در همین نقطه است که احراز هویت، به‌عنوان ستون محکم امنیت دیجیتال، خودنمایی می‌کند و از دسترسی‌های غیرمجاز جلوگیری می‌کند. حال که خدمات بانکداری اینترنتی و فینتک با سرعتی شگفت‌انگیز در حال گسترش هستند، نیاز به رویکردهای به‌روز و کارآمد در احراز هویت بیش‌ازپیش احساس می‌شود؛ اما در پس این پیشرفت، چالش‌هایی هم وجود دارد. همین چالش‌ها توسعه‌دهندگان و سازمان‌ها را به تکاپو وا می‌دارد تا پابه‌پای تحولات سریع، روش‌های احراز هویت را بهبود ببخشند و امنیت کاربران را تضمین کنند. در این مطلب به مهم‌ترین چالش‌های پیش روی احراز هویت در فینتک رفته‌ایم.

چالش‌های احراز هویت

احراز هویت قلب تپنده امنیت در فضای دیجیتال است و به‌ویژه در صنایع حساس، مانند بانکداری، فینتک و مالی، نقشی حیاتی ایفا می‌کند. در این حوزه‌ها اعتماد کاربران به سیستم‌ها و حفاظت از داده‌های حساس مالی و تراکنش‌ها به عملکرد دقیق و بی‌نقص سیستم‌های احراز هویت وابسته است. پیچیدگی چالش‌های احراز هویت، نه‌تنها به امنیت امروز سازمان‌ها مربوط می‌شود، توانایی آن‌ها در مقابله با تهدیدات آینده و حفظ مزیت رقابتی در بازارهای دیجیتال را نیز تعیین می‌کند. توجه به این چالش‌ها، کلید موفقیت در آینده‌ای است که هر روز بیشتر به‌سمت تراکنش‌های آنلاین و خدمات مالی دیجیتال پیش می‌رود.

چالش‌های احراز هویت را می‌توان در این مقوله‌ها دسته‌بندی کرد:

حملات سایبری و تهدیدات رایج

یکی از مهم‌ترین دلایل توجه ویژه به احراز هویت حفاظت در برابر حملات سایبری است. در دنیای دیجیتالی که اطلاعات حساس کاربران و سازمان‌ها همواره در معرض خطر سرقت یا سوءاستفاده قرار دارد این موضوع در حوزه فینتک و بانکداری اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند. در ادامه، سه نوع از رایج‌ترین حملات سایبری و راهکارهای مقابله با آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

۱. حملات فیشینگ

با وجود قدیمی‌بودن حملات فیشینگ (Phishing)، این حمله‌ها همچنان یکی از پرکاربردترین و مؤثرترین حملات سایبری است. کاربران و سازمان‌ها باید با بهره‌گیری از آموزش‌های مستمر و فناوری‌های نوین، سطح آگاهی و مقاومت دربرابر این حملات را افزایش دهند. در حمله‌های فیشینگ مهاجم با جعل یک وب‌سایت، ایمیل یا پیامک تلاش می‌کند اطلاعات حساس کاربر، ازجمله رمز عبور، شماره‌کارت بانکی، را به دست آورد. علاوه بر نیاز به هوشیاری کاربران و آموزش آنان، راهکار کلی برای مقابله با این حمله‌ها استفاده از روش‌های احراز هویت چندعاملی (MFA) یا چندمرحله‌ای است؛ این روش‌ها، با ایجاد لایه امنیتی اضافه، از دسترسی غیرمجاز حتی در صورت افشای رمز عبور، جلوگیری می‌کند.

۲. حمله‌های بروت‌فورس

حمله‌های بروت‌فورس (Brute-Force) یکی از ساده‌ترین اما درعین‌حال مؤثرترین روش‌های حمله سایبری است. هکر، ازطریق آزمون‌وخطا و امتحان ترکیب‌های مختلف، گذرواژه صحیح را پیدا کند. پیاده‌سازی سیاست‌های امنیتی قوی‌تر، مانند رمزنگاری داده‌ها و استفاده از راهکارهای تشخیص نفوذ (IDS)، استفاده از سیستم‌های پیشگیری از نفوذ (IPS) و همچنین محدودکردن تعداد تلاش‌های ناموفق در بازه زمانی مشخص، می‌تواند مقاومت سیستم دربرابر این نوع حمله را افزایش دهد.

۳. مهندسی اجتماعی

مهندسی اجتماعی (Social Engineering) شیوه‌ای است که در آن مهاجم، با روش‌های فریب و متقاعدسازی مستقیم، کاربر را به افشای اطلاعات مهم وادار می‌کند. آموزش کاربران با برگزاری کارگاه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی مداوم درباره ترفندهای جدید مهندسی اجتماعی یکی از راهکارهای همیشگی مقابله با این حمله‌هاست؛ همچنین به‌روزرسانی همیشگی دستورعمل‌های سازمانی و مانیتورینگ رفتارهای پرخطر، ازجمله به‌اشتراک‌گذاری گذرواژه‌ها یا لینک‌های نامطمئن، در شبکه‌های شرکتی، کمک می‌کند تا اقدامات پیشگیرانه در سطحی گسترده‌تر اعمال شود، اما راهکارها به این موارد محدود نیست و استفاده از احراز هویت چندلایه، مخصوصاً برای سازمان‌ها، احتمال موفقیت این نوع حملات را کاهش می‌دهد.

شناخت و مدیریت این سه حمله سایبری فقط بخشی از فرایند جامع تأمین امنیت در فضای دیجیتال است. برای کاهش ریسک حمله‌ها باید از راهکارهای مختلفی نظیر احراز هویت چندعاملی، رمزنگاری داده‌ها و سیاست‌های هوشمند مدیریت دسترسی استفاده شود؛ همچنین آموزش مداوم کاربران و کارکنان در زمینه شیوه‌های نوظهور حمله‌ها بسیار مهم است؛ زیرا بخش بزرگی از موفقیت هکرها به خطای انسانی و کمبود آگاهی امنیتی بازمی‌گردد. با ایجاد ساختاری هماهنگ میان فناوری، آموزش و سیاست‌گذاری‌های امنیتی، می‌توان تا حد زیادی از ورود تهدیدات به سامانه‌های دیجیتال جلوگیری و سلامت داده‌های حساس را تضمین کرد.

مشکلات تجربه کاربری (UX)

تجربه کاربری (UX) نقشی حیاتی در پذیرش و استفاده گسترده از روش‌های احراز هویت ایفا می‌کند. اگر فرایند احراز هویت پیچیده، زمان‌بر یا غیرمنعطف باشد، ممکن است سردرگمی یا نارضایتی کاربران و حتی ترک خدمات را به دنبال داشته باشد.

در ادامه، به سه چالش رایج در تجربه کاربری سیستم‌های احراز هویت و راهکارهای پیشنهادی برای بهبود آن‌ها می‌پردازیم:

۱. مراحل اضافی در احراز هویت چندعاملی

احراز هویت چندعاملی (MFA)، با افزودن لایه‌های امنیتی، سطح حفاظت را افزایش می‌دهد؛ بااین‌حال اگر فرایند آن طولانی یا پیچیده باشد، کاربران ممکن است دلسرد شوند و فرایند را ترک کنند. ساده‌سازی فرایندهای امنیتی بدون کاهش سطح حفاظت کلید موفقیت در بهبود تجربه کاربری است. سازمان‌ها باید میان امنیت و راحتی کاربران تعادل برقرار کنند و با تحلیل رفتار کاربران، مرحله‌های اضافی را براساس حساسیت تراکنش یا نوع سرویس به حداقل برسانند. استفاده از روش‌های ساده‌تر، مانند احراز هویت بیومتریک یا اعلان‌های پوش (Push Notifications) به‌جای ورود دستی کدها، می‌تواند تجربه کاربری بهتری بسازد.

۲. فراموش‌کردن رمز عبور

یکی از رایج‌ترین مشکلات سیستم‌های سنتی احراز هویت فراموشی رمز عبور است. در این حالت کاربران اغلب مجبور به بازیابی مکرر رمز عبور می‌شوند یا برای کاهش این مشکل از رمزهای ساده و تکراری استفاده می‌کنند که امنیت را به خطر می‌اندازد. استفاده از گذرواژه‌های یک‌بارمصرف (OTP) یا فناوری احراز هویت بدون رمز عبور (Passwordless Authentication)، ، مانند استفاده از ایمیل تأیید یا فناوری WebAuthn و همچنین بهره‌گیری از مدیریت گذرواژه (Password Manager) برای جلوگیری از استفاده مکرر از رمزهای ضعیف یا مشابه می‌تواند به‌طور کامل مشکل فراموشی رمز عبور را برطرف کند و تجربه‌ای سریع‌تر و امن‌تر برای کاربران رقم بزند.

۳. چالش‌های شناسایی بایومتریک

احراز هویت بایومتریک، مانند شناسایی اثر انگشت، چهره یا صدای کاربر، امنیت بالایی فراهم می‌کند، اما در شرایط محیطی خاص یا محدودیت‌های فنی، ممکن است کاربران با مشکلاتی مواجه شوند. استفاده از سنسورهای پیشرفته‌تر و به‌روزرسانی مداوم الگوریتم‌های تشخیص و همچنین ترکیب احراز هویت بایومتریک با روش‌های مکمل، مانند کد PIN یا الگوهای رفتاری، برای افزایش دقت و انعطاف‌پذیری می‌تواند به حل این چالش کمک کند. به‌طور کلی، سازمان‌ها باید با آزمایش این فناوری‌ها در شرایط واقعی، میزان خطا را کاهش دهند و عملکرد روان‌تری ارائه کنند.

بهبود تجربه کاربری در سیستم‌های احراز هویت به توجه به نیازها و رفتار کاربران نیازمند است. طراحی فرایندهایی که هم ایمن و هم ساده باشند، می‌تواند رضایت کاربران را افزایش دهد. با استفاده از فناوری‌های نوین، تحلیل داده‌ها و تعامل نزدیک با کاربران سازمان‌ها می‌توانند تعادل هوشمندانه‌ای میان امنیت و راحتی ایجاد و برتری رقابتی خود را در فضای دیجیتال تقویت کنند.

هزینه‌های پیاده‌سازی و نگهداری

راه‌اندازی سیستم‌های پیشرفته احراز هویت به سرمایه‌گذاری چشمگیر در زیرساخت‌های فنی و آموزش نیازمند است. سخت‌افزارهای تخصصی مانند سنسورهای بیومتریک، دوربین‌های پیشرفته و توکن‌های سخت‌افزاری ازجمله زیرساخت‌هایی است که هزینه اولیه سازمان را افزایش می‌دهد. همچنین کارکنان باید با فناوری‌های جدید آشنا شوند تا توانایی مدیریت آن را داشته باشند و در این میان برگزاری دوره‌های آموزشی و به‌روزرسانی مهارت‌ها بخش مهمی از هزینه‌ها را تشکیل می‌دهد. همچنین هزینه‌های عملیاتی، شامل نگهداری، به‌روزرسانی سیستم و مدیریت رخدادهای امنیتی و البته هزینه‌های ناشی از خرابی سیستم نیز باید در نظر گرفته شود.

سازمان‌ها باید پیش از پیاده‌سازی، تحلیل دقیق هزینه و فایده انجام دهند تا راهکاری متناسب با نیازها و بودجه خود انتخاب کنند. برنامه‌ریزی مناسب از تحمیل هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده جلوگیری می‌کند.

چالش‌های حریم خصوصی

برخی از روش‌های احراز هویت، به‌ویژه روش‌های بیومتریک یا مبتنی بر رفتار، به جمع‌آوری و پردازش داده‌های حساس کاربران نیاز دارند. این داده‌ها، مانند اثرانگشت، چهره یا الگوهای رفتاری، در صورت سوءاستفاده یا افشا، می‌توانند عواقب جبران‌ناپذیری برای کاربران و سازمان‌ها داشته باشند.

داده‌های بایومتریک، مانند چهره یا اثرانگشت، قابل‌تغییر نیستند؛ بنابراین در صورت سرقت یا سوءاستفاده، امکان جایگزینی آن‌ها وجود ندارد. این موضوع ریسک‌های بزرگی برای کاربران و سازمان‌ها به‌همراه دارد.

برخی از قوانین حریم خصوصی، مانند GDPR در اروپا یا مقررات ملی در کشورهای دیگر، سازمان‌ها را ملزم به رعایت اصول سخت‌گیرانه‌ای در زمینه ذخیره‌سازی و پردازش داده‌های کاربران می‌کنند. رعایت‌نکردن این قوانین ممکن است به جریمه‌های سنگین و آسیب به اعتبار برند بینجامد.

همچنین بسیاری از کاربران نمی‌دانند داده‌های بیومتریک آنان کجا و چگونه ذخیره می‌شود یا چه کسانی به آن‌ها دسترسی دارند. نبود شفافیت در این زمینه، اعتماد کاربران به سیستم‌های احراز هویت را کاهش می‌دهد.

برای غلبه بر این چالش‌ها، سازمان‌ها باید از سیاست‌های شفاف برای جمع‌آوری و استفاده از داده‌ها استفاده کنند. بهره‌گیری از فناوری‌هایی مانند احراز هویت غیرمتمرکز می‌تواند کنترل بیشتری به کاربران بدهد و اعتماد آنان را افزایش دهد.

سازگاری با سیستم‌های مختلف

یکپارچه‌سازی سیستم‌های احراز هویت با پلتفرم‌ها، دستگاه‌ها و نرم‌افزارهای مختلف از مهم‌ترین چالش‌هایی است که سازمان‌ها در پیاده‌سازی روش‌های پیشرفته با آن روبه‌رو هستند. در بسیاری از کسب‌وکارها هنوز از نسخه‌های قدیمی نرم‌افزارها یا سخت‌افزارها استفاده می‌شود که ممکن است قابلیت پشتیبانی از روش‌های پیشرفته احراز هویت را نداشته باشند. این موضوع می‌تواند هزینه‌های ارتقا یا جایگزینی زیرساخت‌ها را افزایش دهد. سازمان‌هایی هم که از سیستم‌های متعدد برای مدیریت کاربران یا تراکنش‌ها استفاده می‌کنند ممکن است در ایجاد یکپارچگی بین سیستم‌های احراز هویت و پلتفرم‌های موجود با مشکلاتی مواجه شوند.

برای حل این مشکلات استفاده از استانداردهای باز (Open Standards) و فناوری‌های ماژولار توصیه می‌شود. این راهکارها، نه‌تنها سازگاری را بهبود می‌بخشند، امکان ارتقا و توسعه سیستم‌ها را نیز آسان‌تر می‌کنند.

قابلیت مقیاس‌پذیری

مقیاس‌پذیری سیستم‌های احراز هویت، به‌ویژه در سازمان‌های بزرگ یا پلتفرم‌هایی با کاربران زیاد، یکی از چالش‌های کلیدی است. سیستم‌های احراز هویت که برای تعداد محدودی کاربر طراحی شده‌اند ممکن است با افزایش کاربران یا ترافیک بالا دچار افت عملکرد شوند. این امر می‌تواند نارضایتی کاربران و کاهش امنیت سیستم را به دنبال داشته باشد. طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های مقیاس‌پذیر به برنامه‌ریزی دقیق نیاز دارد. انتخاب زیرساخت‌های مناسب و بهره‌گیری از فناوری‌های ابری (Cloud-based) می‌تواند قابلیت مقیاس‌پذیری را بهبود بخشد.

برای دست‌یابی به مقیاس‌پذیری بالا سازمان‌ها باید از معماری‌های مقیاس‌پذیر، مانند میکروسرویس‌ها (Microservices)، استفاده کنند و همچنین تست‌های عملکرد مداوم را برای اطمینان از سازگاری سیستم در شرایط مختلف انجام دهند.

راهکارهای یکپارچه جیبیت، پاسخی به چالش‌های احراز هویت

جیبیت، با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، راهکارهای یکپارچه و امن برای احراز هویت کاربران ارائه می‌کند. این راهکارها شناسایی چهره با دقت بالای ۹۹.۹ درصد، تشخیص زنده‌بودن تصویر (Liveness Detection) با دقت ۹۹ درصد، تبدیل گفتار به متن (ASR)، و تحلیل اسناد هویتی با فناوری پیشرفته OCR را شامل است.

جیبیت امکان مدیریت فرایندهای ورود به سیستم، ثبت‌نام و تأیید هویت کاربران را به کسب‌وکارها می‌دهد، به‌طوری که این خدمات با زیرساخت‌های موجود به‌صورت کاملاً یکپارچه سازگار شده و متناسب با نیازهای خاص هر صنعت قابل سفارشی‌سازی است؛ علاوه‌براین، به‌لطف طراحی هوشمند و کاربرمحور و بهره‌گیری از الگوریتم‌های یادگیری ماشین، راهکارهای جیبیت، نه‌تنها سطح امنیت را ارتقا می‌دهند، تجربه‌ای روان و کارآمد برای کاربران فراهم می‌کنند.

جیبیت: راهکارهای هوشمند با مقیاس‌پذیری بالا
راهکارهای جیبیت، با درنظرگرفتن چالش‌های موجود در مسیر احراز هویت، سیستمی هوشمند به دست می‌دهند که نیاز به هزینه‌های سنگین پیاده‌سازی را از میان می‌برد. این سیستم، با مقیاس‌پذیری بالا، تمامی نیازهای کسب‌وکارها و مشتریان‌شان در زمینه احراز هویت را برطرف می‌کند و از این طریق، امنیت و کارآمدی را به سطح جدیدی می‌رساند.

جیبیت آماده است تا همراه شما در مسیر ایجاد یک تجربه دیجیتال امن‌تر و کاربرپسندتر باشد. برای آشنایی بیشتر با راهکارهای یکپارچه احراز هویت جیبیت و دریافت مشاوره اختصاصی روی این لینک کلیک کنید:

احراز هویت بایومتریک و سرویس‌های مبتنی بر هوش مصنوعی

پرسش‌های متداول