KYT یا راهکار شناسایی تراکنش در دنیای مالی چگونه عمل می‌کند؟

فناوری‌های تنظیم‌گری و نظارتی در حوزه مالی یا همان RegTech روزبه‌روز جایگاه برجسته‌تری پیدا می‌کنند. سازمان‌ها، بانک‌ها، صرافی‌های ارز دیجیتال و حتی پلتفرم‌های توکن‌های NFT، همگی، در پی ابزارهایی هستند که ریسک مالی، پول‌شویی (Money Laundering) و جرایم مرتبط با Fraud Detection را کاهش دهند. در این میان سیستم‌های KYT (Know Your Transaction)، با احراز هویت تراکنش و شناسایی تراکنش‌های مشکوک، نقش مهمی در این زمینه ایفا می‌کنند.

این سیستم‌ها از ترکیبی از الگوریتم‌های هوش مصنوعی (AI)، یادگیری ماشین (Machine Learning) و تحلیل مداوم Transaction Monitoring بهره می‌برند و تراکنش‌ها را با دقت بالا تحت‌نظر می‌گیرند. در کنار دیگر سیستم‌های نظارتی، مانند KYC (Know Your Customer)، اجرای KYT یک ساختار نظارتی جامع برای مقابله با تخلفات مالی ایجاد می‌کند؛ همچنین الزاماتی که سازمان‌های بین‌المللی نظیر FATF (Financial Action Task Force) در حوزه AML (Anti-Money Laundering) مطرح کرده‌اند لزوم استفاده از چنین فناوری‌هایی را بیش‌ازپیش ضروری کرده است. در این مطلب راهکارهای عملی مرتبط با مدیریت ریسک و بهبود امنیت مالی از طریق سیستم‌های KYT را بررسی و جنبه‌های مختلف آن را مرور می‌کنیم.

KYT یا Know Your Transaction چیست؟

سیستم‌های KYT با هدف شناسایی تراکنش‌های مشکوک و پشتیبانی از Fraud Detection در شبکه‌های مالی طراحی شده‌اند. این فناوری مبتنی بر الگوریتم‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین است و تراکنش‌ها را از زاویه‌های مختلف تحلیل می‌کند تا الگوهای غیرعادی را تشخیص دهد. مهم‌ترین وظیفه KYT احراز هویت تراکنش و رصد بی‌وقفه جریان‌های مالی است. هر تراکنش به‌صورت جداگانه بررسی و هم از داده‌های قدیمی و هم داده‌های درلحظه (Real-Time) برای تحلیل آن استفاده می‌شود. این نظارت مداوم به این می‌انجامد که سازمان‌های مالی و نهادهای نظارتی به‌سرعت متوجه تراکنش‌های غیرمعمول شوند و بتوانند دربرابر تهدیدهای مالی واکنش به‌موقع نشان دهند.
هم‌اکنون سیستم‌های KYT به‌طور گسترده در بانک‌ها، صرافی‌ها و صرافی‌های رمزارز و پلتفرم‌های NFT به کار گرفته می‌شوند تا با کنترل تراکنش‌ها، جرایم مالی را به حداقل برسانند. استفاده از این فناوری همراه با دیگر ابزارهای امنیتی، یک لایه نظارتی قدرتمند و مؤثر ایجاد می‌کند و درنهایت، خطر زیان‌های مالی را کم می‌کند.

در فرایند KYT چه مواردی بررسی می‌شوند؟

در فرایند KYT یا شناسایی تراکنش موارد و آیتم‌های متعددی بررسی می‌شوند تا هرگونه فعالیت مشکوک یا الگوی غیرعادی در تراکنش‌ها شناسایی شود. مواردی که در فرایند کی وای تی بررسی می‌شوند در این جدول آمده است:

این جدول نشان می‌دهد چگونه ترکیب تحلیل داده‌ها و استفاده از فناوری‌های نوین به شناسایی سریع و دقیق فعالیت‌های مشکوک در تراکنش‌های مالی کمک می‌کند.

با بررسی دقیق این موارد و استفاده از فناوری‌های نوین در تحلیل داده‌ها، فرایند KYT قادر است با سرعت و دقت بالایی هرگونه فعالیت مشکوک را شناسایی و به تیم‌های نظارتی برای اقدام‌های بعدی اطلاع‌رسانی کند. این رویکرد امنیت شبکه مالی را تقویت و به کاهش ریسک‌های مرتبط با پول‌شویی و کلاه‌برداری‌های مالی کمک شایانی می‌کند.

KYT چگونه شکل گرفته است؟

تاریخچه شناسایی تراکنش یا کی وای تی چندان دیرپا نیست و ظهور آن به تلاش مداوم نهادهای مالی برای کنترل و شناسایی تراکنش‌های مشکوک باز می‌گردد. جرقه این فرایند از زمانی شکل گرفت که نیاز به شناسایی تراکنش‌های مشکوک در سیستم‌های مالی ظهور کرد. 

در ابتدا سیستم‌های ابتدایی فقط وظیفه ثبت تراکنش‌ها را داشتند، اما توسعه هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، امکان طراحی سامانه‌های پیشرفته Transaction Monitoring را فراهم کرد و درنهایت، توسعه فناوری بهبود قابلیت‌های شناسایی تراکنش را رقم زد.

نقطه‌عطف‌های شناسایی تراکنش یا همان کی وای تی از این قرار است:

• ۲۰۱۵: شکل‌گیری اولیه مفاهیم KYT و معرفی سیستم‌های پایه برای نظارت بر تراکنش
• ۲۰۱۷: گسترش استفاده از یادگیری ماشین در حوزه Fraud Detection
• ۲۰۱۸: پیاده‌سازی موفق KYT در صرافی‌های ارز دیجیتال، همزمان با افزایش حجم بازار رمزارزها
• ۲۰۱۹: ارتقای محسوس در دقت مدل‌های تحلیلی و توانایی تشخیص تراکنش‌های غیرعادی
• ۲۰۲۰: پذیرش گسترده ازسوی بانک‌ها و مؤسسات مالی در سراسر جهان

این روند نشان می‌دهد که با پیشرفت مداوم فناوری، کی وای تی به ابزاری کلیدی برای حفظ امنیت و رعایت الزامات مقرراتی در نظام مالی تبدیل شده است.

تفاوت و ارتباط مکمل KYC و KYT

احراز هویت مشتری و شناخت مشتری دو فرایند مجزا از هم هستند که وقتی مکمل هم باشند، به ابزار نظارتی قدرتمندی تبدیل می‌شوند. این جدول مهم‌ترین تفاوت‌های KYC (احراز هویت مشتری) و KYT (شناسایی تراکنش) را نشان داده است:

با اینکه KYC بر اطلاعات هویتی مشتری تمرکز می‌کند و KYT بر تراکنش‌ها متمرکز است، این دو در کنار هم امکان نظارت جامع بر ریسک‌ها را فراهم می‌کنند. KYT از داده‌های KYC برای تحلیل بهتر پیشینه مشتری بهره می‌گیرد و درنتیجه، ترکیب آن‌ها باعث ایجاد امنیت بیشتر و رعایت بهتر الزامات AML می‌شود.

چرا به کی وای تی (KYT) نیاز داریم؟

دلیل‌های متعددی اعمال شناسایی تراکنش را ضروری کرده و استقبال سازمان‌های مالی و نهادهای نظارتی از آن را رقم زده است:

• افزایش جرایم مالی: حجم Fraud، پول‌شویی و همچنین تأمین مالی تروریسم و تأمین مالی جرایم سازمان‌یافته پیوسته روبه‌افزایش است و نیاز به سیستم‌های هوشمند را بیشتر می‌کند.
• تشخیص سریع الگوهای غیرعادی: بهره‌گیری از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در KYT سرعت تشخیص تراکنش مشکوک را بالا می‌برد.
• احراز هویت مداوم تراکنش: این ویژگی از وقوع تخلفات پیش از بزرگ‌شدن ابعاد آن جلوگیری می‌کند.
• الزامات بین‌المللی: نهادهای نظارتی ازجمله FATF (به‌شکل مؤکد، CFT) و BIS (Bank for International Settlements) استفاده از فناوری‌های پیشرفته برای Anti-Money Laundering را تأکید می‌کنند.
• مدیریت ریسک و کاهش خسارات مالی: واکنش به‌موقع به تهدیدات مالی، هزینه‌های حقوقی و زیان‌های احتمالی را پایین می‌آورد.
• افزایش اعتماد مشتریان: شفافیت تراکنش‌ها به این می‌انجامد که سرمایه‌گذاران و کاربران با اطمینان بیشتری فعالیت کنند.

نکته مهم دوسویه‌بودن فواید اعمال ابزار KYT هم برای نهادهای نظارتی و هم برای نهادهای مالی است؛ زیرا خطرات مالی احتمالی برای سازمان‌های مالی را هم کاهش می‌دهد و به‌همین دلیل، نهادهای مختلف مالی نیز از اعمال این فرایند نظارتی استقبال می‌کنند.

پیشنهاد می‌کنیم درباره روش‌های احراز هویت هم مطالعه کنید.

فواید و مزایای استفاده از کی وای تی چیست؟

همان‌طور که گفتیم، اعمال KYT و سرمایه‌گذاری در سیستم‌های احراز هویت تراکنش روندی دوسویه است. از منظر اقتصادی می‌توان این فواید و مزایا را برای شناسایی تراکنش متصور بود:

• افزایش شفافیت: فرایند شناسایی مخاطب به‌خوبی می‌تواند نیازهای نهادهای تنظیم‌گر برای شفافیت تراکنش‌ها و داده‌های مالی را افزایش می‌دهد.
• کاهش ریسک و هزینه‌های حقوقی و خسارات مالی: پیشگیری از پول‌شویی و جرایم اینترنتی هزینه‌های جبران خسارت و پیگیری قضایی را کم می‌کند.
• ارتقای کارایی و بهره‌وری: اتوماسیون فرایندهای نظارتی کارایی نیروی انسانی و دقت Fraud Detection را بالا می‌برد.
• بهبود فرایندهای انطباق با قوانین: KYT به‌صورت مشخص می‌تواند فرایندهای Compliance (انطباق با قوانین و مقررات) را بهبود دهد.
• جذب سرمایه‌گذاری: شفافیت مالی و رعایت Compliance اعتبار شرکت را برای سهام‌داران و سرمایه‌گذاران بالا می‌برد.
• بازگشت سرمایه (ROI) بالا: تحلیل‌های اقتصادی نشان می‌دهند که در بلندمدت صرفه‌جویی ناشی از کنترل ریسک، هزینه‌های پیاده‌سازی را جبران می‌کند.
• تقویت اعتماد مشتریان: کاربران احساس امنیت بیشتری می‌کنند و تمایل به همکاری با سازمانی دارند که از سیستم‌های پیشرفته نظارتی استفاده می‌کند.

مجموع این مزایا نهادهای مالی را بر آن می‌دارد تا به‌صورت فعال و داوطلبانه در پی اعمال فرایند ابزار نظارتی KYT باشند.

کاربردهای KYT کجاست و به کار کدام نهادها می‌آید؟

فناوری KYT (Know Your Transaction)، به‌دلیل توانمندی‌های بالا در شناسایی تراکنش‌های مشکوک، کاربردهای گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف مالی و کسب‌وکار دارد. در ادامه به‌تفکیک توضیح داده‌ایم که چه سازمان‌هایی و در کدام بخش‌ها می‌توانند از این فناوری بهره‌مند شوند:

• بانک‌ها و مؤسسات مالی سنتی: این سازمان‌ها برای نظارت مداوم بر تراکنش‌های مشتریان، کاهش ریسک پول‌شویی و مقابله با تقلب، از KYT بهره می‌برند. بانک‌ها با استفاده از سیستم‌های KYT قادرند تراکنش‌های غیرعادی، انتقالات بانکی مشکوک و رفتارهای غیرمعمول مشتریان را به‌طور بلادرنگ شناسایی کنند.
• صرافی‌های دیجیتال و شرکت‌های رمزارزی: در فضای رمزارزها که تراکنش‌ها به‌صورت سریع و اغلب غیرمتمرکز انجام می‌شوند، KYT به‌عنوان یک ابزار حیاتی برای نظارت بر مبادلات، شناسایی تراکنش‌های غیرعادی و جلوگیری از پول‌شویی عمل می‌کند. این فناوری کمک می‌کند تا جریان‌های رمزارزی به‌طور دقیق ردیابی و تحلیل شوند.
• پلتفرم‌های NFT و دارایی‌های دیجیتال: با توجه به رشد سریع بازار توکن‌های غیرمثلی، پلتفرم‌های NFT به نظارت دقیق بر تراکنش‌ها نیاز دارند. استفاده از KYT در این حوزه به افزایش شفافیت، تضمین اصالت معاملات و جلوگیری از فعالیت‌های مشکوک در بازارهای دیجیتال کمک می‌کند.
• شرکت‌های فین‌تک و ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت: شرکت‌هایی که در زمینه پرداخت‌های الکترونیکی، کیف‌پول‌های دیجیتال و خدمات مالی نوین فعالیت می‌کنند از KYT برای افزایش امنیت تراکنش‌ها و مدیریت ریسک استفاده می‌کنند. این سازمان‌ها با نظارت مداوم، احتمال بروز تقلب و اشتباه‌ها را کاهش می‌دهند و اعتماد کاربران را تقویت می‌کنند.
  سازمان‌های غیرمالی با حجم بالای تراکنش: برخی از کسب‌وکارهای غیرمالی، مانند بازارهای آنلاین، سیستم‌های حمل‌ونقل و حتی مؤسسات خیریه که با حجم بالای تراکنش‌ها سروکار دارند، می‌توانند با به‌کارگیری KYT، شفافیت مالی را افزایش داده و از بروز تخلفات جلوگیری کنند.

KYT، به‌صورت کلی، با توجه به توانایی‌های نظارتی و پیش‌بینی الگوهای مشکوک، برای هر سازمانی که تراکنش‌های مالی را به‌صورت مداوم مدیریت می‌کند ابزاری ارزشمند به‌شمار می‌آید. انتخاب و استفاده از این فناوری به‌طور صحیح، نه‌تنها به کاهش ریسک‌های مالی کمک می‌کند، افزایش اعتماد مشتریان و رعایت الزامات قانونی را رقم می‌زند.

نقش KYT در صنعت دارایی‌های دیجیتال

در بازارهای دارایی‌های دیجیتال مانند رمزارزها و توکن‌های NFT که تراکنش‌ها با سرعت بالایی انجام می‌شود، Transaction Monitoring لحظه‌ای اهمیت ویژه‌ای دارد؛ از همین رو، نظارت لحظه‌ای و هوشمندانه بر تراکنش‌ها بر کاهش میزان تخلف و حفاظت از دارایی‌ها تأثیر مستقیم می‌گذارد. در این فضا، سیستم‌های KYT قادرند:

• الگوی تراکنش‌ها را در صرافی‌های ارز دیجیتال به‌شکل بی‌درنگ رصد کنند.
• رفتارهای مشکوک و حجم غیرعادی تراکنش‌ها را در بازار NFT شناسایی کنند.
• منبع، مقصد و مسیر دارایی‌های رمزارزی را با شفافیت بیشتری نمایش دهند.
• از طریق Fraud Detection، حمله‌های هکری یا تقلب‌های رایج در دنیای ارز دیجیتال را زودهنگام شناسایی کنند.

به‌کارگیری KYT در این صنعت، علاوه بر تأمین Compliance، امنیت و اعتماد کاربران را افزایش و ریسک‌های مرتبط با پول‌شویی و جرایم سایبری را کاهش می‌دهد.

پیشنهاد می‌کنیم درباره احراز هویت کاربران در صرافی‌های رمز هم مطالعه کنید.

چالش‌های فنی و راه‌حل‌های آن

پیاده‌سازی KYT‌ چندان هم ساده نیست و ازجمله با چالش‌های فنی متعددی همراه است. برخی از مهم‌ترین چالش‌های فنی از این قرار است:

• یکپارچه‌سازی داده‌ها: گردآوری اطلاعات از سیستم‌های مختلف بانکی، کیف‌پول دیجیتال و دیگر منابع با فرمت‌های متنوع.
• مقیاس‌پذیری: نظارت بر حجم بالای تراکنش‌ها نیازمند زیرساخت ابری (Cloud) و سیستم‌های بیگ‌دیتا یا کلان‌داده است.
• هماهنگی با سیستم‌های قدیمی (Legacy Systems): معماری برخی بانک‌ها یا مؤسسه‌ها ممکن است با فناوری جدید سازگار نباشد.
• تفاوت مقررات در کشورها: مقررات متفاوت AML و همین‌طور تفاوت کشورها از نظر پذیرش FATF و بندهای مختلف آن فرایند پیاده‌سازی را پیچیده می‌کند.
• حفظ حریم خصوصی داده‌ها: حفظ حریم خصوصی داده‌ها، هم از نظر نگهداری نوع داده‌ها و زمان نگهداری آن‌ها و همین‌طور الزام بر حفظ تأمین امنیت داده‌ها پس از نگهداری، از چالش‌های اساسی تمامی ابزارهای نظارتی، ازجمله KYT، است؛ اجرای قوانین حریم خصوصی مانند GDPR ازجمله چالش‌های اساسی است.

راه‌حل‌های کلی این چالش‌های فنی را می‌توان این موارد دانست:

• استفاده از فناوری ETL (Extract, Transform, Load) برای استانداردسازی داده‌ها
• استقرار پلتفرم‌های ابری و پردازش کلان‌داده برای مدیریت تراکنش‌های گسترده
• طراحی APIهای یکپارچه برای اتصال سیستم KYT به دیگر ابزارهای نظارتی
• تطبیق مقرراتی در هر منطقه و پیگیری مجوزهای لازم برای تطابق با قوانین محلی
• به‌کارگیری الگوریتم‌های یادگیری ماشین با قابلیت سفارشی‌سازی و به‌روزرسانی مداوم

با وجود چالش‌های فنی و غیرفنی در مسیر اعمال ابزار شناسایی تراکنش، ضرورت‌ها و همین‌طور مزیت‌های به‌کارگیری شناسایی تراکنش مسیر اجرای آن را هموار می‌کند.

مسائل حقوقی و حفاظت از حریم خصوصی

از آنجا که در فرایند KYT داده‌های حساس مالی و اطلاعات شخصی مشتریان پردازش می‌شود، رعایت الزامات حریم خصوصی ضروری است. ازجمله می‌توان به الزامات GDPR اشاره کرد:

• طبق ماده ۵ GDPR، داده‌ها باید به‌شکل قانونی، منصفانه و شفاف جمع‌آوری و پردازش شوند؛ همچنین اطلاعات باید متناسب با هدف گردآوری شوند و در صورت تغییر هدف یا اتمام مدت نیاز، حذف یا به‌روزرسانی شوند. ماده ۵ قانون حفاظت از داده‌های عمومی اتحادیه اروپا (Principles relating to processing of personal data) بر اصول پردازش قانونی، شفافیت، به‌روزنگه‌داشتن داده‌ها، محدودیت نگهداری و یکپارچگی اطلاعات تأکید می‌کند.
• ماده ۶ بر ضرورت داشتن مبنای قانونی یا رضایت کاربر برای پردازش داده‌های شخصی تأکید می‌کند. پردازش داده‌ها باید براساس رضایت صریح فرد یا دیگر مبانی قانونی، مانند نیاز قراردادی یا رعایت تعهد قانونی، انجام شود.ماده ۶ GDPR (Lawfulness of processing) بیان می‌کند هر نوع عملیات پردازشی باید بر مبنایی استوار باشد که در GDPR مشخص شده است (مانند رضایت فرد، اجرای قرارداد، رعایت وظایف قانونی و غیره).
• طبق بندهای ۳۲ و ۳۳، در صورت وقوع رخداد امنیتی، اطلاع‌رسانی سریع و اتخاذ تدابیر حفاظتی لازم است. این بندها بر اتخاذ تدابیر فنی و سازمانی مناسب و گزارش سریع نقض داده‌ها به مقامات نظارتی تأکید می‌کنند. ماده ۳۲ (Security of processing) بیان می‌کند که کنترلگر (Controller) و پردازشگر (Processor) ملزم به اتخاذ اقدامات فنی و سازمانی متناسب برای اطمینان از سطح مناسب امنیت هستند. ماده ۳۳ (Notification of a personal data breach to the supervisory authority) بیان می‌کند که در صورت نقض داده‌های شخصی، کنترلگر باید ظرف ۷۲ ساعت پس از آگاهی از رخداد، بدون تأخیر ناموجه، این موضوع را به مقام نظارتی مربوطه اطلاع دهد، مگر آنکه احتمال نرود این نقض خطری جدی برای حقوق و آزادی‌های افراد ایجاد کند.
• استفاده از پروتکل‌های رمزنگاری و سیستم‌های Security Monitoring برای حفاظت از داده‌ها اهمیت دارد. این اقدامات، علاوه بر تضمین امنیت داده‌ها در حین ذخیره‌سازی و انتقال، از دسترسی غیرمجاز یا سوءاستفاده جلوگیری می‌کند.
• در سیستم KYT، محدودیت دسترسی به داده‌های حساس و احراز هویت تراکنش، به‌عنوان بخشی از تدابیر امنیتی قلمداد می‌شود و جلوی سوءاستفاده از داده‌ها یا تراکنش‌های جعلی را می‌گیرد.

توجه به مفاد GDPR، در کنار پیاده‌سازی سیستم‌های KYT، نه‌تنها حفظ حریم خصوصی کاربران را رقم می‌زند، اعتماد آنان را نیز جلب می‌کند. رعایت اصول قانونی، شفافیت در پردازش اطلاعات و اتخاذ تدابیر امنیتی به‌روز اساس یک سامانه نظارتی موفق و پایدار را شکل می‌دهد و درنهایت، از بروز جرایم مالی و نقض حقوق کاربران جلوگیری می‌کند.

ارتباط KYT با FATF و AML چگونه است؟

سازمان‌های مالی بین‌المللی، همچون FATF، دستورعمل‌های سختگیرانه‌ای برای مقابله با پول‌شویی ارائه کرده‌اند. KYT نیز بخشی مهم از ابزارهای AML به شمار می‌رود و از دید FATF و دیگر مراجع قانونی، رعایت این موارد الزامی است:

• توصیه ۱۶ FATF: مؤسسات مالی موظف‌اند تراکنش‌های دارایی‌های مجازی را بادقت رصد کنند.
• گزارش تراکنش‌های مشکوک: مطابق با استانداردها، هر رفتار غیرعادی باید سریعاً گزارش شود.

علاوه بر این موارد مستند در FATF، بندهای اصلی مقررات AML به احراز هویت مشتری (KYC) مربوط است و نظارت لحظه‌ای بر تراکنش‌ها و گزارش‌دهی به مراجع ذی‌صلاح است.

راهنمای انتخاب و پیاده‌سازی سیستم‌های KYT

برای پیاده‌سازی موفق KYT در هر سازمان باید گام‌های زیر به‌درستی طی شوند:

• تعیین اهداف نظارتی: ابتدا مشخص شود کدام ریسک‌های مالی یا تقلب حیاتی‌تر است.
• تعریف شاخص‌های کیفیت: دقت هشدارها، نرخ هشدارهای اشتباه (False Positives) و قابلیت سفارشی‌سازی گزارش‌ها در نظر گرفته شود.
• انتخاب ارائه‌کننده فناوری: سابقه و توانایی شرکت ارائه‌کننده در پیاده‌سازی AML و همخوانی با قوانین محلی بررسی شود.
• آموزش کارکنان: کارشناسان Compliance، تیم مالی و واحد فنی باید درک کاملی از اهداف و عملکرد سیستم داشته باشند.
• ارتباط با سیستم‌های موجود: با استفاده از APIهای یکپارچه KYT به سیستم‌های قدیمی یا نرم‌افزارهای نظارتی دیگر متصل شود.
• تست و ارزیابی اولیه: پس از راه‌اندازی آزمایشی (Pilot)، نقاط ضعف شناسایی و برطرف شود.
• گسترش سازمانی: پس از اطمینان از عملکرد درست سیستم، در مقیاس بزرگ‌تر پیاده‌سازی شود.
• به‌روزرسانی مداوم: الگوریتم‌ها و مدل‌های نظارتی باید مدام براساس تهدیدات و داده‌های جدید اصلاح شوند.

 علاوه بر این گام‌ها، برقراری یک ساختار گزارش‌دهی و پاسخ‌گویی شفاف نیز ضروری است. این ساختار باید تعیین کند که در صورت بروز هشدار مشکوک، چه فرایندی طی می‌شود و مسئول رسیدگی چه کسی است؛ همچنین ایجاد یک محیط مبتنی بر فرهنگ «امنیت پیشگیرانه» در سازمان به این امر می‌انجامد که کارکنان در تمامی سطوح اهمیت به‌روزرسانی مداوم سیستم و مدیریت ریسک را درک کنند؛ درنهایت، پایش مداوم عملکرد سیستم KYT و ارزیابی بازخورد کاربران به بهبود مستمر فرایندها و ارتقای اثربخشی نظارت مالی کمک می‌کند.

بهترین روند برای اجرای KYT چیست؟

برای راه‌اندازی مؤثر KYT در یک سازمان می‌توان این الگو را پیش برد:

• پذیرش فناوری KYT: فناوری KYT امکان شناسایی تراکنش‌های مشکوک را فراهم می‌کند. با بهبود نظارت، ریسک‌های مالی کاهش می‌یابد.
• آموزش و آگاهی:  افزایش آگاهی کارکنان از فرآیندهای نظارتی، موفقیت پیاده‌سازی را تضمین می‌کند. دوره‌های آموزشی منظم، توان عملیاتی تیم را ارتقا می‌دهد.
• همکاری با نهادهای نظارتی: ارتباط مستمر با نهادهای نظارتی، همسویی با مقررات قانونی را تضمین می‌کند. این همکاری به بهبود شفافیت و پاسخگویی سازمان کمک می‌کند.
• تدوین استراتژی KYT: استراتژی جامع KYT، اهداف و نیازهای سازمان را مشخص می‌کند. این برنامه باید منطبق با مقررات داخلی و بین‌المللی به‌روز شود.
• سیاست‌ها و رویّه‌های AML/CFT: سیاست‌های AML/CFT چارچوبی برای جلوگیری از پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم ارائه می‌دهد. این رویّه‌ها شناسایی مشتری و نظارت دقیق بر تراکنش‌ها را تضمین می‌کنند.
• شناسایی نیازها و ریسک‌های سازمان: تعیین اینکه کدام بخش‌های کسب‌وکار نیاز فوری به نظارت بر تراکنش‌ها دارند.
• ساختاردهی نظارتی: تعیین اینکه احراز هویت و شناسایی تراکنش در چه قسمت‌هایی کاربرد بیشتری دارد (مثلاً مبادلات رمزارزی یا انتقالات داخلی).
• تیم‌سازی و توانمندسازی: تخصیص گروهی از متخصصان فنی و مالی که با نحوه کار KYT آشنا باشند.
• انتخاب شرکت ارائه‌کننده خدمات KYT: سیستم مدنظر باید با قوانین داخلی و مقررات بین‌المللی سازگاری داشته باشد.
• اجرای آزمایشی: پیاده‌سازی در یک بخش محدود برای ارزیابی عملکرد و شناخت چالش‌ها.
• ارزیابی کارایی و دقت: سنجش کیفیت داده‌های ورودی، سرعت پاسخ به تراکنش‌های مشکوک و میزان رضایت کارکنان.
• گسترش به کل سازمان: پس از اطمینان از موفقیت پایلوت، سراسری‌کردن سیستم و تکمیل فرایندهای نظارتی.
• بازخورد و بهبود مستمر: اصلاح پیوسته فرایندهای نظارتی براساس بازخورد کارکنان و مشتریان.
• به‌روزرسانی الگوریتم‌ها: الگوریتم‌های یادگیری ماشین باید همواره با داده‌های جدید آموزش ببینند تا دربرابر الگوهای تازه کلاهبرداری کارآمد بمانند.

تعریف نقش‌ها و مسئولیت‌های مشخص در تیم اجرایی عامل کلیدی در موفقیت یک پروژه KYT است؛ برای مثال، کارشناسان حوزه ریسک و مالی باید وظیفه‌های مرتبط با تحلیل تراکنش‌ها را به‌خوبی بشناسند و مسئولیت پاسخگویی در مواقع بروز هشدارهای مشکوک را بر عهده داشته باشند، درحالی‌که تیم فنی باید زیرساخت‌های لازم را برای پردازش بی‌درنگ داده‌ها فراهم کند؛ همچنین استفاده از داشبوردهای متمرکز و گزارش‌دهی شفاف کمک می‌کند تمامی افراد ذی‌ربط از روند پیشرفت پروژه آگاه باشند و امکان تصمیم‌گیری مؤثر در مرحله‌های مختلف، سریع‌تر و آسان‌تر صورت گیرد.

چشم‌انداز و روندهای آتی KYT  چگونه است؟

با توسعه روزافزون هوش مصنوعی و Machine Learning، چشم‌انداز KYT نیز در حال تحول اساسی است:

• تلفیق بلاک‌چین با سیستم‌های نظارتی: به‌واسطه شفافیت بالای بلاک‌چین، Transaction Monitoring به‌شکل دقیق‌تری امکان‌پذیر خواهد شد.
• قراردادهای هوشمند: این قراردادها می‌توانند فرایندهای ضدپول‌شویی را به‌صورت خودکار انجام دهند.
• مقررات جهانی در حال تکامل: قوانین مربوط به FATF و AML دائماً به‌روز می‌شوند و سازمان‌ها باید سیستم‌های خود را منطبق با تغییرات جدید نگه دارند.
• پیش‌بینی رفتارهای کلاهبرداری: هوش مصنوعی قادر خواهد بود پیش از وقوع تقلب یا پول‌شویی نشانه‌های آن را تشخیص دهد و هشدار دهد.

علاوه بر این موارد، هم‌افزایی هوش مصنوعی با ابزارهای تحلیلی لحظه‌ای (Real-Time Analytics) و تلفیق آن با سامانه‌های مدیریت ریسک (Risk Management) می‌تواند فرایند تصمیم‌گیری را برای مدیران مالی تسهیل کند. به‌این ترتیب، از یک سو، پیش‌بینی رفتارهای احتمالی مجرمان سایبری سریع‌تر و دقیق‌تر می‌شود و از سوی دیگر، مشتریان و ذی‌نفعان نیز با احساس امنیت بالاتر به فعالیت در بسترهای دیجیتال ادامه می‌دهند. این رویکرد هوشمند و آینده‌نگر در حوزه Transaction Monitoring، نه‌تنها توان عملیاتی سازمان‌ها را ارتقا می‌بخشد، در بلندمدت اعتماد عمومی و رقابت‌پذیری آن‌ها در بازارهای مالی را تقویت می‌کند.

جمع‌بندی

KYT (Know Your Transaction)، با تمرکز بر Transaction Monitoring و Fraud Detection، ابزاری اساسی برای تشخیص تراکنش‌های مشکوک و احراز هویت آن‌ها محسوب می‌شود. در کنار KYC (Know Your Customer)، سیستم KYT نقش پررنگی در کاهش تخلفات مالی ایفا می‌کند و با ارتقای نظارت بر تراکنش‌ها، ریسک جرایمی نظیر پول‌شویی را کم می‌کند.

توصیه‌ها و استانداردهای بین‌المللی، مانند FATF و مقررات AML، بر اهمیت این فناوری تأکید می‌کنند و سازمان‌های مالی نیز برای همگام‌شدن با این مقررات، ناگزیر به پیاده‌سازی KYT هستند؛ همچنین رعایت مقررات GDPR در حوزه حریم خصوصی برای فعالیت در محدوده اتحادیه اروپا الزامی است. 

روند KYT نشان می‌دهد که این فناوری با سرعتی چشمگیر در حال تکامل است و ترکیب آن با فناوری‌های نوین، آینده درخشانی را در نظارت مالی رقم می‌زند. سازمان‌هایی که این ابزار را جدی بگیرند از کاهش خسارت‌های مالی و جلب اعتماد مشتریان‌شان بهره‌مند خواهند شد.

پرسش‌های متداول (FAQ)