API بانکداری باز به چه معناست؟

پیش‌بینی می‌‎شود تا سال 2024 شمار استفاده‌‎کنندگان از خدماتی که به واسطه بانکداری باز در جهان توسعه می‌یابند، به رقم 132 میلیون نفر برسد که در مقایسه با 40.4 میلیون نفر استفاده‌کننده در سال 2021، افزایشی 226.7 درصدی را نشان می‌دهد؛ این عدد می‌تواند به خوبی اهمیت توسعه و ترویج مفهوم بانکداری باز را به خوبی نشان می‌دهد؛ افزایش قابل توجه شمار استفاده‌کنندگان از بانکداری باز، علاوه بر تسریع تغییر شکل ابزارهای مالی و به خصوص پرداخت، نقشی تعیین‌کننده و محوری در نوآوری و توانمندسازی اقتصادها خواهد داشت.
با بانکداری باز می‌توان بر امور مالی کنترل و مدیریت بهتری داشت و آن‌ها را به‌گونه‌ای ساده‌سازی کرد که احتمال بروز هرگونه خطا و اشتباهات انسانی به کمترین حد خود برسد.
کسب و کارهای استفاده‌کننده از سرویس‌های بانکداری باز می‌توانند نیاز مشتری را بهتر درک کرده و همسو با سرعت تغییر سلیقه آن‌ها، خود را نیز تغییر دهند.
با تمام تعاریف بالا ومزیت‌های فراوانی که این مفهوم برای کشورها ایجاد می‌کند، اما چگونه می‌توان از بانکداری باز استفاده کرد؟ توسعه و ترویج این مفهوم به چه صورت ممکن خواهد شد و اساسا راه بهره‌برداری حداکثری از آن چگونه است؟
پاسخ به سوالات فوق را شاید بتوان در یک کلمه پاسخ داد؛ API یا همان رابط‌های برنامه نویسی که توسط شرکت‌های ثالث و فین‌تکی ارائه می‌شود. با APIهای بانکداری باز می‌توان در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پیشرفته‌ترین ابزارهای بانکی و پرداخت دسترسی پیدا کرد و آن‌ها را در اختیار مصرف‌کنندگان نهایی قرار داد.

یک تیر و دو نشان بانکداری باز برای کسب و کارها

بانکداری باز مفهومی است که در پس آن، بانک‌ها اجازه دسترسی به داده‌های بانکی مشتریان را به شرکت‌های ثالث ارائه‌دهنده خدمات مالی، می‌دهند تا با استفاده از آن ابزارها و سرویس‌های پیشرفته‌ای برای افراد ایجاد و توسعه داده شود؛ این ابزارهای پیشرفته می‌توانند طیف گسترده‌ای از روش‌های پرداخت مانند SNPL، BNPL تا اعطای وام و تسهیلات خرد در کوتاه‌ترین زمان ممکن و بدون حضور در شعبات بانکی را در برگیرد.
کسب و کارهایی که مایل به بهره‌مندی از منفعت‌های بانکداری باز هستند، می‌توانند با APIها، به این ابزارها دسترسی پیدا کنند. البته که تجمیع تمام APIهای بانکی بسیار سخت و ایجاد و حفظ ارتباط با ده‌ها بانک‌ مختلف نیز بسیار دشوار است. از این رو از شرکت‌های ثالث یا TPP یا شرکت‌های فین‌تکی که در تجمیع APIهای بانکی تخصص دارند، کمک گرفته می‌شود. با این کار از طریق یک API می‌توان به طیف گسترده‌ای از خدمات بانکی و پرداخت دسترسی داشت.
خدماتی نظیر مانده حساب(گردش حساب)، اطلاعات حساب، جریان نقدی و انجام تراکنش‌های بانکی از جمله مواردی است که می‌توان از طریق APIهای بانکی به مشتریان ارائه داد.
منفعت بانکداری باز تنها برای مشتریان شبکه بانکی یا کسب و کارها نیست؛ بلکه بانک‌ها نیز می‌توانند با API، خدمات دیجیتال بانکی در پلتفرم‌های خود ایجاد کنند که با این اقدام تجربه کاربری مشتریان‌شان را نیز بهبود می‌بخشد.
API چیست؟
APIها یا رابط‌های برنامه‌نویسی، مجموعه‌ای از پروتکل‌هایی هستند که تحوه تعامل میان دو سیستم با یکدیگر را تعریف می‌کنند. رابط‌های برنامه‌نویسی به عنوان پلی میان سیستم‌ها عمل می‌کنند و اتصال آن‌ها را تسهیل کرده و اجازه می‌دهد داده‌ها به شکل ساختاریافته یا از پیش تعیین شده میانشان به اشتراک گذاشته شود.
عمل به اشتراک‌گذاری داده‌ها معمولا با واژه «فراخوانی» یا درخواست، توضیح داده می‌شود و با هر عمل فراخوانی می‌توان داده‌ها را در قالبی استاندارد دریافت کرد. APIها راهی برای یکپارچه‌سازی فناوری‌های جدید است که به استفاده‌کنندگانش این امکان را می‌دهد که امکانات جدیدی به سرویس‌های خود بیفزایند بدون اینکه مجبور باشند چیزی را از نو طراحی کنند. در واقع با APIهای بانکداری باز برای اتصال ارائه‌دهندگان خدمات مالی (شرکت‌های ثالث) به بانک‌ها با روشی امن مورد استفاده قرار می‌گیرد که با آن تمام خدمات بانکی به صورت یکپارچه توسط شرکت ثالث به کسب و کارها عرضه می‌شود.

کارکرد APIهای بانکداری باز

در قسمت‌های پیشین توضیح داده شد که بانکداری باز به واسطه APIها می‌تواند خدمات یکپارچه بانکی به شرکت‌های ثالث ارائه دهند؛ بنابراین قابلیت بانکداری باز و نحوه اثرگذار‌ی‌اش بر اقتصاد دیجیتال تا حد زیادی وابسته به «به‌روزبودن» است.
به‌روز بودن بدین معنا که شبکه بانکی به این باور برسد که با بانکداری باز و دادن اجازه دسترسی به داده‌ها، به شرکت‌های ثالث می‌توانند استفاده از سرویس‌های مدرن‌تر را ترویج داد و بازارهای جدیدی ایجاد کنند( همانند آنچه که در صنعت وام‌دهی و اعطای تسهیلات مشاهده شد).

مزیت‌های APIهای بانکداری باز

آنچه که اهمیت پرداختن به مفهوم بانکداری باز را دوچندان می‌کند، مزیت‌هایی است که به طرفین بانک‌ها، کسب و کارها همچنین مصرف‌کنندگان نهایی می‌رساند.
مزیت برای بانک‌ها:
ایجاد زنجیره‌ای از ارزش‌ها؛ بانک‌ها با ترویج مفهوم بانکداری باز می‌توانند خدمات بانکی را به واسطه APIها به شرکت‌ها و پلتفرم‌ها ارائه داده تا به مصرف‌کننده نهایی برسد.
افزایش بهره‌وری؛ با ایجاد روشی مطمئن برای توسعه سرویس‌های بانکی، روش‌های سنتی که هزینه عملیاتی زیادی نیز به دنبال داشت، حذف خواهد شد.
ایجاد محصولات شخصی؛ هر چه دسترسی به داده‌های شخصی بیشتر باشد، سرویس‌های شخصی‌سازی شده نیز بیشتر خواهد بود.
مزیت برای کسب و کارها:
ایجاد نوآوری؛ نوآوری می‌تواند شمشیری دو لبه باشد؛ علاوه بر اینکه سطح انتظارات مشتریان و کاربران پلتفرم‌های مالی را افزایش می‌دهد، هر پلتفرمی که نتواند خود را با شرایط تطبیق دهد و از سطح انتظارات مشتریانش پایین تر باشد، از بازار حذف می‌کند.
ارائه خدمات پیشرفته‌تر؛ با APIهای بانکی، سرویس‌های مورد نظر به صورت پیشرفته‌تری عرضه می‌شود که این امر می‌تواند بر افزایش سهم اقتصاد دیجیتال در کشورها نیز کمک کند.
مزیت برای کاربران:
کنترل اطلاعات حساس؛ با APIهای بانکداری باز، مشتریان کنترل بهتری بر اطلاعات حساس خود دارند و می‌توانند آن‌ها را مدیریت کنند. مدیریت بدین معنا که تصمیم بگیرند کدام پلتفرم به کدام اطلاعات دسترسی داشته باشد و هر زمان که مایل بودند، دسترسی آن‌ها را قطع کنند.
انجام کارهای مالی بدون نیاز به حضور در شعبه؛ با استفاده از APIها، مشتریان قادر هستند سرویس‌های مالی مرتبط را از داخل یک پلتفرم درخواست کرده بدون اینکه مجبور باشند به پلتفرم یا صفحه دیگری برای انجام آن‌ها روند.

ارائه سرویس‌های بانکی توسط جیبیت

جیبیت به عنوان یکی از ارائه‌دهندگان سرویس‌های پرداخت و بانکی، سرویس‌هایی همچون واریز شناسه‌دار و انتقال وجه و تسویه را به کسب و کارها ارائه می‌دهد. این دو سرویس بانکی توسط API به استفاده‌کنندگانش اعطا می‌شوند و استفاده‌کنندگانش با سهولت بیشتری می‌توانند به سرویس‌های پیشرفته دست یابند.